Basketbol Nedir, Nasıl Oynanır, Kuralları Nelerdir?
Basketbol, beş kişilik takım şeklinde topla ve elle oynanan bir spordur.
Takım oyunu olan basketbolda, yüksekliği 3,05 metre olan bir çemberden
topun geçirilmesi gerekir. Dünya çapında popülaritesi olan bu spor, dünyada ilk
kez James Naismith tarafından 1891 senesinde oynanmaya başlamıştır. O dönemde
beysbolcuların ve atletlerin antrenmanlarında tahtadan yapılmış olan bir
sepetin içine topun sokulmasıymış ama zaman içinde gelişerek başlı başına bir
spor haline gelmiş. Şimdilerde profesyonel şekilde oynanan ve dünya çapında bir
yeri olan spordur.
·
Basketbol maçında belirlenmiş olan süresin sonunda karşı takımdan daha
fazla sayı olan takım kazanmış sayılır.
·
Basketbol maçı hakem, teknik komiser ve masa görevlileri tarafından kontrol
edilmektedir.
Basketbol Sahasında Var Olan Kurallar
·
Basketbol maçı yapılacak olan sahanın kuralar gereğinde belirlenen sınır
çizgilerine sahip olması gerekir. Ayrıca engellerden uzak, sert yüzeyi bulunan
düz bir zeminde olması önemlidir.
·
Sahadaki serbest atış dairesi ile orta saha dairesi çizginin içinden
ölçüldüğünde 1,80 metre çapında olmalıdır.
·
Sahadaki serbest atış çizgisi tam olarak dip çizgisinden 5,80 metre uzakta
olmalıdır.
·
Sahada bulunan potanın çember kısmının merkezdeki iz düşümünden 1,25 metre
çapında çizilmiş bir yarım daire alanı olması gerekir.
·
Sahada bulunan 3 sayı çizgisi potanın çember kısmının iz düşümünden 6,75
metre çapında çizilere yarım dairedir.
·
Sahada bulunan serbest atış çizgisinden dip çizgiye kadar çizilecek olan
çizgi 5,80 metre boyunda ve 2,45 metre eninde olmalıdır.
Basketbol Takımları
·
Bir takım takım kaptanı dâhil 12 oyuncudan, antrenörden, antröner
yardımcısından, tercümandan, fizyoterapistten, istatistikçiden, menajerden,
doktordan oluşmalıdır.
·
Basketbol maçında her daim 5 tane oyuncunun yer alması gerekir, yedek
basketbol oyuncuları ile yapılacak olan alakalı yapılacak olan değişikliklerin
tamamı kurallar çerçevesinde yapılır. Oyuncu değişiklikleri oyuncu değişikliği
ile hakemin çağırmasında, oyun durduğunda ve maçın devre arasında
yapılmaktadır.
·
Basketbol maçında oynayan oyuncular formasında 4 den 15 kadar olan
numaraları kullanabilir.
·
Basketbol maçında elde, bilekte, bacakta, dirsekte herhangi bir takı ve
aksesuar kullanamaz ve tırnaklarından basketbol kurallarına göre kesilmiş
olması gerekir.
Basketbol Oyun Kuralları
·
Basketbol maçlarının tamamı hakem ile yönetilir, her devre sonrasında saha
değişimi yapılır ve misafir olan takım saha seçme hakkına sahiptir.
·
Basketbol maçı, orta sahada yer alan çizgiden takımlardan birer tane
oyuncunun arasında yapılacak olan hava atışı ile başlar. Hava atışını yapan
oyuncular takım arkadaşlarına top verme çabası ile oyuna başlar.
·
Basketbol maçı 10 dakikalık olan 4 periyottan oluşmaktadır, beraber kalma
durumlarında uzatmalara gidilir. Takımların iki tanesi de ilk üç periyotta ve
uzama periyotlarında 2 dakikalık bir tane, dördüncü periyotta ise 2 dakikalık
iki tane mola verir. İkinci ile üçüncü periyot arasında 15 dakika süren devre
arasına çıkılır.
·
Hücum etmekte olan takım 24 saniye içerisinde hücumu tamamlamak ve 8 saniye
içinde de kendine ait olan sahayı terk etmek zorundadır. Aksi olan durumlarda
topun kullanım hakkı karşı takıma geçer.
·
Takımların ikisi de 5 kişiden oluşmaktadır ve sınırsız şekilde oyuncu
değişikliğine gitme hakkına sahiptir. Oyundan çıkan oyuncular faul ile alakalı
olan haklarını tamamlamışsa tekrardan oyuna girme hakkına sahiptir. Beş tane
olan oyuncuların 2 tanesi forward, 2 tanesi guard ve 1 tanesi post olarak
oyunda yer alır.
·
Oyunda bulunan oyuncular top ile beraber şut atma, pas atma ve top sürme
haklarına sahiptirler. Oyuncular top sürme esnasında topu eline alıp durma
hakkına sahip değildir, elinde olan topu istediği kişiye ve yöne doğru şut ismi
verilen atış ile atmalıdır.
·
Basketbol maçını 1 tane başhakem ve 1 tane yardımcı hakem yönetir.
·
Basketbol maçında 54 tane faul almış olan oyuncu oyun dışı edilir ve bu
maçta tekrardan oyuna girme hakkı bulunmaz. Oyuncuların kendi yaptıkları
faullerin toplamları takımın faul toplamını da etkiler. Toplam olarak 4 tane
takım faulü yapmış olan takımın karşısında yer alan takım serbest atış
kullanabilme hakkı kazanmaktadır.
·
Hakemlerin düdüklerinin çalmasından ya da sayı atışlarından sonra oyun
durur. Sayıyı kaybetmiş olan takımın potasının arkasındaki çizginin arka
kısmından topun oyuna girmesi ile oyun tekrardan başlar. Oyun içinde var olan
durumlar neticesinde hakemin belirlediği yerlerden de top oyuna sokulur.
·
Basketbol topu çemberden ya da potadan dönerse ve hakem oyunu durdurmazsa
oyun olduğu yerden devam eder. Ayriyeten oyuncular sahada bulunan çizgilerin
dış kısmı ile temas halinde olmadıkça, basketbol topu çizgilerin dışına
çıkmadıkça, basketbol topu havadan belirlenmiş olan saha çizgilerinin dışına
çıkarsa ve oyuncular topu sahaya çevirebilirse maç devam eder.
·
Üç sayı çizgisini gerisinden yapılacak olan ve başarılı olan sayılar 3
sayı, üç sayı çizgisinin iç kısmından yapılacak olan ve başarılı olan sayılarda
2 sayı olarak haneye yazılır.
·
Kuralların ihlal edilmesinden kaynaklı kazanılan serbest atışlardan
kazanılan sayılar 1 sayı olarak haneye yazılır.
·
Faullerden kaynaklı kazanılan serbest atışlardan kazanılan sayılar 1 sayı
olarak haneye yazılır.
·
Faul yapılan durumlarda ve bireysel anlamda yapılan kural ihlallerinde
oyuncular cezalandırılır. Kural ihlali; 3 saniyeden daha fazla pot içinde
kalma, topun çizginin dış kısmına çıkması ve hatalı yürüme diye sıralanabilir.
Bu tarz durumlarda topun kullanma hakkı karşıda bulunan takıma geçer. Yapılacak
olan bireysel fauller; tutma, vurma, çekme, itişme diye sıralanabilir. Bu
durumlar oyuncuların faul cezası almasını sağlar. Ayrıca yapıldığı yere göre
karşı takım topu yandan sokabilir veya serbest atış hakkı kazanabilir.
·
Faulün yapıldığı zamana, yere ve nasıl yapıldığına göre serbest atış
hakkının ne kadar olduğu değişebilir.
YUNUS EMRE UÇAR
6/G
Yorumlar
Yorum Gönder